Sonnet, vaste versvorm van Italiaanse oorsprong bestaande uit 14 regels die typisch vijf-voet jambics rijmen volgens een voorgeschreven schema.
het sonnet is uniek onder poëtische vormen in de Westerse literatuur omdat het zijn aantrekkingskracht voor grote dichters al vijf eeuwen heeft behouden. De vorm lijkt te zijn ontstaan in de 13e eeuw onder de Siciliaanse school van hofdichters, die werden beïnvloed door de liefdespoëzie van Provençaalse troubadours. Van daaruit verspreidde het zich naar Toscane, waar het zijn hoogste uitdrukking bereikte in de 14e eeuw in de gedichten van Petrarca., Zijn Canzoniere—een opeenvolging van gedichten, waaronder 317 sonnetten, gericht aan zijn geïdealiseerde geliefde Laura-stelde en vervolmaakte het Petrarchaanse (of Italiaanse) sonnet, dat een van de twee belangrijkste sonnetvormen blijft, evenals de meest gebruikte. De andere belangrijke vorm is het Engels (of Shakespeare) sonnet.
Het Petrarchan sonnet behandelt zijn thema in twee delen. De eerste acht regels, het octaaf, stellen een probleem, stellen een vraag, of uiten een emotionele spanning. De laatste zes regels, de sestet, lossen het probleem op, Beantwoorden de vraag, of verlichten de spanning., Het octaaf is gerijmd abbaabba. Het rijmschema van de sestet varieert; het kan cdecde, cdccdc of cdedce zijn. Het Petrarchan sonnet werd een grote invloed op de Europese poëzie. Het werd al snel genaturaliseerd in Spanje, Portugal en Frankrijk en werd geïntroduceerd in Polen, vanwaar het verspreidde naar andere Slavische literatuur. In de meeste gevallen werd de vorm aangepast aan de nietje meter van de taal—bijvoorbeeld de alexandrine (12-lettergreep jambische Lijn) in Frankrijk en jambische pentameter in het Engels.,het sonnet werd geïntroduceerd in Engeland, samen met andere Italiaanse versvormen, door Sir Thomas Wyatt en Henry Howard, Graaf van Surrey, in de 16e eeuw. De nieuwe vormen precipiteerden de grote Elizabethaanse bloei van lyrische poëzie, en de periode markeert het hoogtepunt van de Engelse populariteit van het sonnet. In de loop van de aanpassing van de Italiaanse vorm aan een minder rijmrijke taal kwamen de Elizabethanen geleidelijk aan tot het kenmerkende Engelse sonnet, dat bestaat uit drie kwatrijnen, elk met een onafhankelijk rijmschema, en wordt afgesloten met een rijmkoppel.,
het rijmschema van het Engelse sonnet is abab cdcd efef gg. Het grotere aantal rijmen maakt het een minder veeleisende vorm dan het Petrarchan sonnet, maar dit wordt gecompenseerd door de moeilijkheid die wordt gepresenteerd door het couplet, dat de impact van de voorgaande kwatrijnen moet samenvatten met de samengeperste kracht van een Grieks epigram. Een voorbeeld is Shakespeare ’s Sonnet CXVI:
Let me not to the marriage of true minds
access impediments., Liefde is geen liefde
Die verandert wanneer het Verandering vindt,
of buigt met de remover om te verwijderen:
Oh, nee! het is een altijd fixéd teken,
dat op stormen kijkt en nooit wordt geschud;
Het is de ster van elke zwervende schors,
wiens waarde onbekend is, hoewel zijn lengte wordt genomen.Love ’s not Time’ S fool, though rosy lips and cheeks in his bending sikkel ‘ s compass come; Love verandert niet met zijn korte uren en weken, maar bevestigt het zelfs tot aan de rand van de ondergang.
Als dit fout is en bij mij bewezen,
Ik heb nooit geschreven, noch een man ooit liefgehad.,
Het typische Elizabethaanse gebruik van het sonnet was in een reeks liefdesgedichten op de manier van Petrarca. Hoewel elke sonnet een onafhankelijk gedicht was, deels conventioneel qua inhoud en deels zelfopenbaar, had de reeks het extra belang om iets van een verhalende ontwikkeling te bieden. Onder de opmerkelijke Elizabethaanse sequenties zijn Sir Philip Sidney ’s Astrophel and Stella (1591), Samuel Daniel’ s Delia (1592), Michael Drayton ’s Idea’ s Mirrour (1594) en Edmund Spenser ‘ s Amoretti (1591)., Het laatst genoemde werk maakt gebruik van een gemeenschappelijke variant van het sonnet (bekend als Spenserian) dat het Engelse kwatrijn en couplet patroon volgt, maar in het gebruik van een gekoppeld rijmschema lijkt op het Italiaanse: abab bcbc cdcd ee. Misschien wel de grootste van alle Sonnet sequenties is Shakespeare ‘ s, gericht aan een jonge man en een “donkere dame.”In deze sonnetten is het vermeende liefdesverhaal van minder belang dan de onderliggende reflecties op tijd en kunst, groei en verval, en roem en fortuin.
in zijn verdere ontwikkeling zou het sonnet nog verder afwijken van thema ‘ s van de liefde., Tegen de tijd dat John Donne zijn religieuze sonnetten schreef (CA. 1610) en Milton sonnetten schreef over politieke en religieuze onderwerpen of over persoonlijke thema ‘ s zoals zijn blindheid (d.w.z., “When I consider how my light is spended”), was het sonnet uitgebreid tot bijna alle onderwerpen van poëzie.
het is de deugd van deze korte vorm dat het kan variëren van “lichtgewaan van geliefden” tot overwegingen van leven, tijd, dood en eeuwigheid, zonder onrecht te doen aan een van hen., Zelfs in de romantiek bleven de sonnetvormen, ondanks de nadruk op vrijheid en spontaniteit, grote dichters uitdagen. Veel Engelse schrijvers—waaronder William Wordsworth, John Keats en Elizabeth Barrett Browning-bleven Petrarchan sonnetten schrijven. Een van de bekendste voorbeelden hiervan in het Engels is Wordsworth ‘ s “The World is Too Much With Us”:
The world is too much with us; late and soon,
Getting and spending, we lay waste
our powers;
Little we see in Nature that is ours;
We have given our hearts away, a sordid boon!,deze zee die haar boezem blootstelt aan de maan,de winden die op alle uren zullen huilen, en nu verzameld zijn als slapende bloemen, hiervoor, voor alles, zijn we vals; het beweegt ons niet.- Grote God! Ik zou liever een heidense gezogen zijn in een versleten geloof; zo zou ik, staande op deze aangename lea, een glimp kunnen zien die me minder eenzaam zou maken; Ik zou Proteus zien opstijgen uit de zee; of de oude Triton horen blazen op zijn krans Hoorn.,in de late 19de eeuw werd de liefdessonnetsequentie nieuw leven ingeblazen door Elizabeth Barrett Browning in sonnetten from the Portuguese (1850) en door Dante Gabriel Rossetti in the House of Life (1876). Het meest vooraanstaande 20e-eeuwse werk van dit soort is Rainer Maria Rilke ‘ s Sonnette an Orpheus (1922).