życie ManiEdit
Yuan chiński obraz jedwabny narodziny Mani.
Mani skomponował siedem utworów, z których sześć zostało napisanych w języku syryjskim, późnej odmianie aramejskiego., Siódmy, Shabuhragan, został napisany przez Maniego w środkowym Persie i przedstawiony przez niego cesarzowi Sasańskiemu Szapurowi I. chociaż nie ma dowodów na to, że Szapur I był Manichejczykiem, tolerował rozprzestrzenianie się manicheizmu i powstrzymywał się od prześladowania go w granicach swojego imperium.,
według jednej z tradycji, to sam Mani wynalazł unikalną wersję Pisma syryjskiego znanego jako alfabet Manichejski, który był używany we wszystkich dziełach Manichejskich pisanych w Imperium Sasanidzkim, czy to w języku syryjskim czy środkowym perskim, a także w większości dzieł pisanych w Kaganacie Ujgurskim., Podstawowym językiem Babilonu (a także językiem administracyjnym i kulturowym Imperium Sasanidów) w tym czasie był Wschodnioramejski środkowy, który obejmował trzy główne dialekty: Żydowski Babiloński aramejski (język Babilońskiego Talmudu), Mandajski (język Mandaizmu) i syryjski, który był językiem Mani, a także syryjskich chrześcijan.,
podczas gdy manicheizm rozprzestrzeniał się, istniejące religie, takie jak Zoroastrianizm, były nadal popularne, a chrześcijaństwo zyskiwało wpływy społeczne i polityczne. Pomimo mniejszej liczby zwolenników, manicheizm zyskał poparcie wielu wysoko postawionych polityków. Z pomocą Imperium Sasanidów Mani rozpoczął wyprawy misyjne., Po nieudanej próbie pozyskania przychylności kolejnych pokoleń Perskiej rodziny królewskiej i wywołaniu dezaprobaty ze strony duchowieństwa Zoroastryjskiego, Mani zmarł w więzieniu oczekującym na egzekucję przez perskiego cesarza Bahrama I. datę jego śmierci szacuje się na 276-277.
InfluencesEdit
kazanie o nauczaniu Mani o zbawieniu, XIII-wieczne Chińskie malarstwo Manicheańskie.,
Mani wierzył, że nauki Gautamy Buddy, Zoroastra i Jezusa są niekompletne i że jego objawienia były dla całego świata, nazywając jego nauki „religią światła”. Pisma manichejskie wskazują, że Mani otrzymał objawienia, gdy miał 12 lat i ponownie, gdy miał 24 lata, i w tym okresie stał się niezadowolony z sekty Elcesaitów, w której się urodził., Mani zaczął głosić kazania w młodym wieku i prawdopodobnie był pod wpływem współczesnych ruchów Babilońsko-aramejskich, takich jak Mandaizm i aramejskie tłumaczenia żydowskich pism apokaliptycznych podobnych do tych znalezionych w Qumran (takich jak Księga literatury Henocha) oraz syryjskiego dualistyczno-gnostyckiego pisarza Bardaisana (który żył pokolenie przed Mani). Wraz z odkryciem Kodeksu Mani stało się jasne, że wychował się w żydowsko-chrześcijańskiej sekcie chrztu, Elcesaitach, i był pod wpływem ich pism, jak również., Według biografii zachowanych przez Ibn Al-Nadima i perskiego polimata Al-Biruniego, w młodości otrzymał objawienie od ducha, którego później nazwał swoim bliźniakiem (po aramejsku: תאומא tɑʔwmɑ, od którego pochodzi także imię Tomasza Apostoła, „bliźniak”), jego syzygos (gr. σύζυγος „małżonek, partner”, w Kodeksie Mani w Kolonii), jego sobowtór, jego opiekuńczy Anioł lub Boska jaźń. To nauczyło go prawd, które rozwinął w religię. Jego boski bliźniak, czyli prawdziwa jaźń, doprowadził Mani do samorealizacji., Twierdził, że jest Parakletą prawdy, jak obiecał Jezus w Nowym Testamencie.
Manichejski obraz Buddy Jezusa przedstawia Jezusa Chrystusa jako Manichejskiego proroka. Postać można zidentyfikować jako przedstawienie Jezusa Chrystusa przez mały złoty krzyż, który siedzi na czerwonym lotosie w lewej ręce.,
poglądy manicheizmu na Jezusa są opisane przez historyków:
Jezus w Manicheizmie posiadał trzy odrębne tożsamości: (1) Jezus Świetlisty, (2) Jezus Mesjasz i (3) Jezus patibilis (Jezus cierpiący). (1) jako Jezus Świetlisty … jego główną rolą był najwyższy Objawiciel i przewodnik i to on obudził Adama ze snu i objawił mu boskie pochodzenie jego duszy i jej bolesne uwięzienie przez ciało i mieszankę z materią., Jezus Mesjasz był historyczną istotą, która była prorokiem Żydów i prekursorem Mani. Jednak Manichejczycy wierzyli, że jest całkowicie boski. Nigdy nie doświadczył ludzkich narodzin, ponieważ pojęcia fizycznego poczęcia i narodzin wypełniały manichejczyków grozą, a chrześcijańska doktryna o dziewiczym Narodzeniu była uważana za równie nieprzyzwoitą. Ponieważ on był światłością świata, gdzie było to światło, pytali, kiedy był w łonie Dziewicy? (2) Jezus Mesjasz prawdziwie narodził się przy swoim chrzcie, tak jak to było przy tej okazji, że Ojciec otwarcie wyznał swoje synostwo., Cierpienie, śmierć i zmartwychwstanie tego Jezusa wyglądały tylko tak, jak nie miały wartości zbawczej, ale były przykładem cierpienia i ostatecznego wyzwolenia ludzkiej duszy i prefiguracją męczeństwa Maniego. (3) ból odczuwany przez uwięzione cząstki światła w całym widzialnym wszechświecie był natomiast rzeczywisty i immanentny. Symbolizowane było to mistycznym umieszczeniem krzyża, przez które wybijane są rany męki naszych dusz., Na tym mistycznym Krzyżu światła zawieszono cierpiącego Jezusa (Jesus patibilis), który był życiem i zbawieniem człowieka. Ta Mistica cruxificio była obecna w każdym drzewie, ziołach, owocach, warzywach, a nawet kamieniach i glebie. To ciągłe i powszechne cierpienie zniewolonej duszy jest znakomicie wyrażone w jednym z koptyjskich Psalmów Manichejskich.
Augustyn zauważył również, że Mani deklarował się jako „Apostoł Jezusa Chrystusa”., Tradycja manichejska twierdzi również, że Mani było reinkarnacją różnych postaci religijnych, takich jak Budda, Kryszna, Zoroaster i Jezus.
naukowcy zauważają również, że wiele z tego, co wiadomo o Manicheizmie, pochodzi od późniejszych historyków muzułmańskich z X i XI wieku, takich jak Al – Biruni, a zwłaszcza ibn Al-Nadim (i jego Fihrist), którzy „przypisali Maniemu roszczenie o pieczęć proroków.,”Jednakże, biorąc pod uwagę muzułmańskie środowisko Arabii i Persji w tym czasie, można przypuszczać, że Manichaenowie regularnie twierdzili w swojej ewangelizacji, że Mani, a nie Mahomet, był „pieczęcią proroków”. W rzeczywistości metaforyczne wyrażenie „pieczęć proroków” nie odnosi się do jego ostateczności w długiej serii proroków, jak to ma miejsce w islamie, ale raczej do jego wyznawców, którzy świadczą lub poświadczają jego przesłanie, jak pieczęć. Należy zatem zachować ostrożność podczas zestawiania tych dwóch terminów.,
x wiek w Gaochang (Khocho), Chiny.
innym źródłem pisma Maniego były oryginalne aramejskie pisma odnoszące się do literatury Henocha (zobacz Księgę Henocha i drugą Księgę Henocha), a także nieznany skądinąd fragment Księgi Henocha zwany Księgą olbrzymów. Książka ta została zacytowana bezpośrednio i rozszerzona przez Maniego, stając się jednym z oryginalnych sześciu syryjskich pism Kościoła Manichejskiego., Poza krótkimi odniesieniami nie-Manichejskich autorów przez wieki, do XX wieku nie były dostępne żadne oryginalne źródła Księgi olbrzymów (która jest w rzeczywistości szóstą częścią Księgi Henocha).,
rozrzucone fragmenty oryginalnej Aramejskiej „Księgi olbrzymów” (analizowanej i wydanej przez Józefa Milika w 1976 r.) oraz Manichejskiej wersji o tej samej nazwie (analizowanej i wydanej przez Waltera Bruno Henninga w 1943 r.) zostały znalezione wraz z odkryciem w XX wieku zwojów Morza Martwego na Pustyni Judzkiej i pism Manichejskich Królestwa Ujgurów Manichejskiego w Turpanie., Henning napisał w swojej analizie o nich:
warto zauważyć, że Mani, który został wychowany i spędził większość swojego życia w prowincji imperium perskiego, a którego matka należała do słynnej rodziny Partów, nie korzystał z irańskiej tradycji mitologicznej. Nie ma już wątpliwości, że irańskie nazwy Sām, Narīmān itp., które pojawiają się w Perskiej i Sogdyjskiej wersji Księgi olbrzymów, nie figurują w oryginalnym wydaniu, napisanym przez Maniego w języku syryjskim.,
porównując kosmologię w Księdze literatury Henocha i Księdze olbrzymów, obok opisu mitu Manichejskiego, uczeni zauważyli, że Kosmologia Manichejska może być opisana jako oparta częściowo na opisie kosmologii szczegółowo opracowanej w Księdze literatury Henocha. Literatura ta opisuje istotę, którą prorocy widzieli w swoim wstępie do nieba, jako króla, który siedzi na tronie na najwyższym z niebios., W opisie Manichejskim istota ta,” Wielki Król honoru”, staje się bóstwem, które strzeże wejścia do świata światła, umieszczonego na siódmym z dziesięciu niebios. W Aramejskiej Księdze Enocha, w pismach Qumran w ogóle, oraz w oryginalnej syryjskiej części pism Manichejskich cytowanych przez Teodora Bar Konai, nazywany jest „malka raba de-ikara” (Wielki Król honoru).,
Mani był również pod wpływem pism asyryjskiego Gnostyka Bardaisana (154-222), który, podobnie jak Mani, pisał w języku syryjskim i prezentował dualistyczną interpretację świata w kategoriach światła i ciemności, w połączeniu z elementami chrześcijaństwa.
Akshobhya w Abhirati z Krzyżem światła, symbolem manicheizmu.,
wspominając Podróże Maniego do Imperium Kushan (przypisuje mu się kilka obrazów religijnych w Bamianie) na początku jego prozelickiej kariery, Richard Foltz postulował wpływy buddyjskie w Manicheizmie:
wpływy buddyjskie były znaczące w kształtowaniu myśli religijnej Maniego., Transmigracja dusz stała się wierzeniem Manichejskim, a czworoboczna struktura Wspólnoty Manichejskiej, podzielona między mężczyzn i kobiet mnichów („wybranych”) i świeckich wyznawców („słuchaczy”), którzy ich wspierali, wydaje się być oparta na buddyjskiej Sanghi.,
Mnich Kushan Lokakemaema rozpoczął tłumaczenie tekstów buddyjskich Czystej Krainy na język Chiński w wieku przed przybyciem tam Mani, a chińskie teksty manicheizmu są pełne wyjątkowo buddyjskich terminów zaczerpniętych bezpośrednio z tych chińskich pism Czystej Krainy, w tym samego terminu „czysta Kraina” (淨土 jìngtǔ). Jednak centralny obiekt czci w buddyzmie Czystej Krainy, Amitabha, Budda Nieskończonego światła, nie pojawia się w Chińskim Manicheizmie i wydaje się być zastąpiony przez inne bóstwo.,
SpreadEdit
rozprzestrzenianie się manicheizmu (300-500). Atlas Historii Świata, Dorling Kindersly.
manicheizm rozprzestrzeniał się z niezwykłą prędkością zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie. Dotarł do Rzymu za pośrednictwem Apostoła Psattiqa w 280 roku, który przebywał również w Egipcie w 244 i 251 roku. Rozkwit nastąpił w Fajum w 290 roku.
klasztory Manichejskie istniały w Rzymie w 312 roku za czasów papieża Miltiadesa.,
w 291 roku w Cesarstwie Sasanidzkim wybuchły prześladowania związane z zamordowaniem Apostoła Sisina przez cesarza Bahrama II i rzezią wielu manichejczyków. Następnie, w 302 r., za panowania Dioklecjana wydano pierwszą oficjalną reakcję i ustawodawstwo przeciwko Manicheizmowi ze strony państwa rzymskiego na manicheizm., W oficjalnym edykcie zwanym de Maleficiis et Manichaeis, spisanym w Collatio Legum Mosaicarum et Romanarum i skierowanym do prokonsula Afryki, Dioklecjan napisał
słyszeliśmy, że Manicheńczycy utworzyli nowe i dotąd niespotykane sekty w opozycji do starszych wyznań, aby móc odrzucić doktryny ręczone nam w przeszłości przez boską łaskę dla korzyści z własnej, zdeprawowanej doktryny., Wyrosły bardzo niedawno jak nowe i nieoczekiwane potwory wśród rasy Persów – narodu wciąż nam wrogiego – i dotarły do naszego imperium, gdzie popełniają wiele oburzeń, zakłócają spokój naszego ludu, a nawet wyrządzają poważne szkody społecznościom obywatelskim. Mamy powody obawiać się, że z upływem czasu będą starali się, jak to zwykle bywa, zarazić skromną i spokojną niewinną naturę przeklętymi zwyczajami i przewrotnymi prawami Persów, jak trucizną złośliwego (węża)…, Nakazujemy, aby autorzy i przywódcy tych sekt zostali poddani surowej karze, a wraz z ich obrzydliwymi pismami spaleni w płomieniach. Kierujemy ich zwolenników, jeśli będą nadal bezlitosni, poniosą karę śmierci, a ich dobra zostaną przepadnięte na rzecz cesarskiego skarbu., A jeśli ci, którzy przeszli do tego dotychczas niesłychanego, skandalicznego i całkowicie niesławnego wyznania, lub do wyznania Persów, są osobami, które sprawują urząd publiczny, lub mają jakąkolwiek rangę lub wyższy status społeczny, dopilnujesz, aby ich posiadłości zostały skonfiskowane, a przestępcy wysłani do (kamieniołomu) w Phaeno lub kopalni w Prokonnesus. I aby ta plaga nieprawości została całkowicie usunięta z tego naszego najszczęśliwszego wieku, niech twoje oddanie spieszy do wykonywania naszych rozkazów i poleceń.,
w 354 R.Hilary z Poitiers napisał, że manicheizm był znaczącą siłą w rzymskiej Galii. W 381 chrześcijanie zażądali od Teodozjusza i odebrania Manichejczykom Praw Obywatelskich. Począwszy od 382 roku cesarz wydał serię edyktów mających na celu stłumienie manicheizmu i ukaranie jego zwolenników.
Augustyn z Hippony był kiedyś Manichejczykiem.
Augustyn z Hippony (354-430) nawrócił się na chrześcijaństwo z manicheizmu w roku 387., Było to krótko po tym, jak cesarz rzymski Teodozjusz I wydał dekret o śmierci wszystkich Manichejskich mnichów w 382 roku i krótko przed tym, jak ogłosił chrześcijaństwo jako jedyną legalną religię dla Cesarstwa Rzymskiego w 391 roku. Z powodu ciężkich prześladowań religia prawie zniknęła z zachodniej Europy w V wieku i ze wschodniej części imperium w VI wieku., Według jego wyznania, po dziewięciu lub dziesięciu latach wyznawania wiary Manichejskiej jako członek grupy „słuchaczy”, Augustyn stał się chrześcijaninem i silnym przeciwnikiem Manichejskiego (co wyraził na piśmie przeciwko swojemu Manichejskiemu przeciwnikowi Faustusowi z Mileve), widząc ich przekonania, że wiedza jest kluczem do zbawienia jako zbyt bierna i nie zdolna do dokonania żadnej zmiany w życiu.
nadal myślałem, że to nie my grzeszymy, ale jakaś inna natura grzeszy w nas., Pochlebiało mojej Dumie myślenie, że nie ponosiłem winy, a kiedy zrobiłem źle, nie przyznawałem się do tego … Wolałem wybaczyć sobie i obwiniać tę nieznaną rzecz, która była we mnie, ale nie była częścią mnie. Prawda, oczywiście, było to wszystko moje własne ja, i moja własna bezbożność podzieliła mnie przeciwko sobie. Mój grzech był tym bardziej nieuleczalny, że nie uważałem się za grzesznika.,
niektórzy współcześni uczeni sugerowali, że Manichejskie sposoby myślenia wpłynęły na rozwój niektórych idei Augustyna, takich jak natura dobra i zła, idea piekła, rozdzielenie grup na wybranych, słuchaczy i grzeszników, wrogość do ciała i aktywności seksualnej oraz jego dualistyczna teologia., Te wpływy manicheizmu w chrześcijańskim myśleniu Augustyna mogły być częścią konfliktu między Augustynem a Pelagiuszem, brytyjskim mnichem, którego teologia, będąc pod mniejszym wpływem Kościoła łacińskiego, była niedualistyczna, i który widział stworzony porządek, a w szczególności ludzkość, jako mający Boski rdzeń, a nie „ciemność” w swoim rdzeniu.
XIII-wieczny rękopis z Księgi VII wyznania Augustyna krytykujący manicheizm.
W Jaki Sposób Manichaeizm mógł wpłynąć na chrześcijaństwo nadal jest przedmiotem dyskusji., Manicheizm mógł mieć wpływ na Bogomiłów, Paulicjan i katarów. Grupy te pozostawiły jednak niewiele zapisów, a związek między nimi a Manichejczykami jest wątpliwy. Niezależnie od jego dokładności zarzuty manicheizmu stawiali im współcześni przeciwnicy ortodoksyjni, którzy często starali się upodobnić współczesne herezje do tych zwalczanych przez Ojców Kościoła. Nie da się ustalić, czy dualizm Paulicjan, Bogomiłów i katarów oraz ich przekonanie, że świat został stworzony przez szatańskiego demiurga wynikały z wpływów manicheizmu., Katarzy najwyraźniej przyjęli Manichejskie zasady organizacji Kościoła. Priscillian i jego zwolennicy mogli być również pod wpływem manicheizmu. Manichejczycy zachowali wiele apokryficznych dzieł chrześcijańskich, takich jak dzieje Tomasza, które w przeciwnym razie zostałyby utracone.
manicheizm utrzymywał sporadyczne i sporadyczne istnienie na zachodzie (Mezopotamia, Afryka, Hiszpania, Francja, północne Włochy, Bałkany) przez tysiąc lat, a przez pewien czas rozwijał się w Persji, a nawet dalej na wschód w północnych Indiach, zachodnich Chinach i Tybecie., Choć od dawna uważano, że manicheizm dotarł do Chin dopiero pod koniec VII wieku, niedawne odkrycie archeologiczne wykazało, że był tam znany już w drugiej połowie VI wieku.
Amitābha w swoim zachodnim raju z Indianami, Tybetańczykami i Azjatami centralnymi, z dwoma symbolami manicheizmu: słońcem i Krzyżem.
niektórzy Sogdianie w Azji Środkowej wierzyli w tę religię., Ujgur Chagan Boku Tekin (759-780) nawrócił się na religię w 763 roku po trzydniowej dyskusji ze swoimi kaznodziejami, Babilońska siedziba wysłała wysokich rangą duchownych do Ujguru, a manicheizm pozostał religią państwową przez około sto lat przed upadkiem kaganatu Ujgurskiego W 840 roku. Na wschodzie rozprzestrzenił się wzdłuż szlaków handlowych aż do Chang ' an, stolicy Chin Tang. Po okresie dynastii Tang niektóre grupy Manichejskie uczestniczyły w ruchach chłopskich. Religia była wykorzystywana przez wielu przywódców rebelii do mobilizowania wyznawców., W Dynastii Song i Yuan w Chinach pozostałości manicheizmu nadal pozostawiały spuściznę przyczyniając się do sekt takich jak czerwone Turbany. W okresie dynastii Song Manichejczycy byli obraźliwie określani przez Chińczyków jako chicai simo (co oznacza, że „powstrzymują się od mięsa i czczą demony”). Opis w fozu Tongji, ważnej historiografii buddyzmu w Chinach sporządzonej przez buddyjskich uczonych w latach 1258-1269, mówi, że Manichejczycy czcili „białego Buddę”, a ich przywódca nosił fioletowe nakrycie głowy, podczas gdy wyznawcy nosili białe stroje., Wielu manichejczyków brało udział w buntach przeciwko rządowi Song i ostatecznie zostało stłumionych. Następnie wszystkie rządy były tłumione przeciwko Manicheizmowi i jego wyznawcom, a Religia została zakazana przez dynastię Ming w 1370 roku.
manicheizm rozprzestrzenił się na Tybet w okresie Imperium tybetańskiego., Prawdopodobnie podjęto poważną próbę wprowadzenia tej religii Tybetańczykom, ponieważ kryteria tekstowe autentycznego Pisma Świętego (tekst przypisywany Tybetańskiemu cesarzowi Trisongowi Detsenowi) czynią wielki wysiłek, aby zaatakować manicheizm, stwierdzając, że Mani był heretykiem, który przyjmował idee od wszystkich wyznań i łączył je w zniekształcającą i nieautentyczną formę.
Manichejczycy w Iranie próbowali zasymilować swoją religię wraz z islamem w muzułmańskich kalifatach. Stosunkowo niewiele wiadomo o religii w pierwszym wieku panowania islamu., W okresie wczesnego kalifatu manicheizm przyciągał wielu zwolenników. Miała ona znaczący apel wśród społeczeństwa Muzułmańskiego, zwłaszcza wśród elit. Ze względu na atrakcyjność jego nauk, wielu muzułmanów przyjęło idee jego teologii, a niektórzy nawet stali się dualistami. Apologia manicheizmu przypisywana ibn al-Muqaffa ' broniła jego fantasmagorycznej kosmogonii i atakowała fideizm islamu i innych religii monoteistycznych. Manichejczycy mieli wystarczającą strukturę, aby mieć głowę swojej społeczności.,
w VIII-wiecznym kalifacie Abbasydów, Arabski zindīq i przymiotnikowy termin zandaqa mogą oznaczać wiele różnych rzeczy, choć wydaje się, że przede wszystkim (lub przynajmniej początkowo) oznaczał wyznawcę manicheizmu, jednak jego prawdziwe znaczenie nie jest znane. W IX wieku kalif al-Ma ' mun tolerował społeczność manichejczyków.
we wczesnym okresie Abbasydów Manichejczycy byli prześladowani., Trzeci kalif Abbasydów, al-Mahdi, prześladował manichejczyków, ustanawiając inkwizycję przeciwko dualistom, którzy w przypadku uznania ich za winnych herezji odmówili wyrzeczenia się swoich wierzeń, zostali straceni. Ich prześladowania zostały ostatecznie zakończone w 780 roku przez Haruna al-Raszida. Podczas panowania kalifa al-Muqtadira wielu manichejczyków uciekło z Mezopotamii do Chorasanu ze strachu przed prześladowaniami, a baza religii została później przeniesiona do Samarkandy.,
czterech głównych proroków manicheizmu w Manicheańskim diagramie wszechświata, od lewej do prawej: Mani, Zoroaster, Budda i Jezus.
Manichaeizm twierdził, że przedstawia pełną wersję nauk, które zostały zepsute i błędnie zinterpretowane przez zwolenników jego poprzedników Adama, Zoroastra, Buddy i Jezusa. W związku z tym, w miarę rozprzestrzeniania się, dostosowywał nowe bóstwa z innych religii do form, których mógł używać do swoich pism. Jego oryginalne aramejskie teksty zawierały już opowieści o Jezusie., Kiedy przenieśli się na wschód i zostały przetłumaczone na języki irańskie, imiona Manichejskich bóstw (lub aniołów) były często przekształcane w Imiona Zoroastryjskich yazatas. Abbā dərabbūṣā („ojciec wielkości”, najwyższe Manichejskie bóstwo światła), w tekstach środkowych perskich może być tłumaczone dosłownie jako pīd ī wuzurgīh, lub zastąpione imieniem bóstwa Zurwān. Podobnie, Manichejska pierwotna postać Nāšā Qaḏmāyā” pierwotnego człowieka ” została oddana Ohrmazd Bay, po Zoroastryjskim Bogu Ohrmazd., Proces ten był kontynuowany w spotkaniu manicheizmu z chińskim buddyzmem, gdzie na przykład oryginalne aramejskie שריא qaryā („wezwanie” ze świata światła do tych, którzy szukają ratunku ze świata ciemności), zostaje utożsamione w chińskich pismach z Guanyin (觀音 lub Awalokiteśwara w sanskrycie, dosłownie „Obserwujący/postrzegający Dźwięki”, Bodhisattwa współczucia).
prześladowania i wymieranie
manicheizm był represjonowany przez Imperium Sasanidzkie., W 291 roku w Imperium perskim doszło do prześladowań, w wyniku których Bahram II zamordował Apostoła Sisina i zamordował wielu manichejczyków. W 296 roku cesarz rzymski Dioklecjan zarządził spalenie wszystkich Manichejskich przywódców żywcem wraz z Pismem Manichejskim, a wielu manichejczyków w Europie i Afryce Północnej zostało zabitych. Dopiero w 372 roku wraz z Walentynianem i I Walensem manicheizm został ponownie przeciwstawiony. Teodozjusz I wydał dekret śmierci dla wszystkich Manichejskich mnichów w 382 r.n. e., Religia była energicznie atakowana i prześladowana zarówno przez Kościół chrześcijański, jak i państwo Rzymskie, a religia prawie zniknęła z zachodniej Europy w V wieku i ze wschodniej części Cesarstwa w VI wieku.
w 732 roku cesarz Xuanzong z Tang zakazał Chińczykom nawracania się na religię, mówiąc, że jest to religia heretycka, która dezorientuje ludzi, twierdząc, że jest buddyzmem. Jednak cudzoziemcy, którzy wyznawali religię, mogli ją praktykować bez kary., Po upadku kaganatu Ujgurskiego W 840 roku, który był głównym patronem manicheizmu (który był również religią państwową kaganatu) w Chinach, wszystkie świątynie Manicheańskie w Chinach z wyjątkiem dwóch stolic i Taiyuan zostały zamknięte i nigdy nie otwarte, ponieważ świątynie te były postrzegane jako symbol obcej arogancji przez Chińczyków (patrz Cao ' an). Nawet te, które mogły pozostać otwarte, nie trwały długo. Świątynie Manichejskie zostały zaatakowane przez Chińczyków, którzy spalili wizerunki i bożki tych świątyń., Kapłani manichejscy otrzymali rozkaz noszenia hanfu zamiast tradycyjnych ubrań, które uważano za nie-Chińskie. W 843 roku cesarz Wuzong z Tang wydał rozkaz zabicia wszystkich Manichejskich duchownych w ramach swoich wielkich prześladowań anty-buddyjskich, a ponad połowa z nich zginęła. Władze uczyniły ich buddystami, ogolono im głowy, zmuszono ich do ubierania się jak buddyjskich mnichów, a następnie zabito. Chociaż religia była w większości zakazana, a jej wyznawcy prześladowani później w Chinach, przetrwała w kraju do XIV wieku., W okresie dynastii Song jego wyznawcy byli obraźliwie określani przez chengyu 吃菜祀魔 (pinyin: chī cài sì mó) „wegetariańskimi czcicielami demonów”.
Wielu manichejczyków brało udział w buntach przeciwko dynastii Song. Zostały one stłumione przez Song China i były tłumione i prześladowane przez wszystkie kolejne rządy przed mongolską dynastią Yuan. W 1370 roku Religia została zakazana przez edykt dynastii Ming, którego cesarz Hongwu miał osobistą niechęć do religii. Jego podstawowe nauczanie wpływa na wiele sekt religijnych w Chinach, w tym ruch Białego Lotosu.,
według Wendy Doniger manicheizm mógł nadal istnieć w regionie nowoczesnego-Wschodniego Turkiestanu aż do podboju mongolskiego w XIII wieku.
Manichejczycy również przez pewien czas cierpieli prześladowania za Kalifat Abbasydów w Bagdadzie. W 780 roku trzeci kalif Abbasydów, Al-Mahdi, rozpoczął kampanię Inkwizycji przeciwko tym, którzy byli „dualistycznymi heretykami” lub „Manichejczykami” zwanymi zindīq., الزنادقة صاحب ṣāhib al-zanādiqa), urzędnika, którego zadaniem było ściganie i badanie podejrzanych dualistów, którzy następnie byli badani przez kalifa. Ci, których uznano za winnych, którzy odmówili znieważenia swoich przekonań, zostali straceni. Prześladowania te trwały jeszcze za jego następcy kalifa Al-Hadiego i trwały przez pewien czas za panowania Haruna al-Raszida, który ostatecznie je zniósł i zakończył., W okresie panowania Kalifa Abbasydów Al-Muqtadira wielu manichejczyków uciekło z Mezopotamii do Chorasanu ze strachu przed prześladowaniami przez niego i około 500 z nich zgromadziło się w Samarkandzie. Baza wyznania została później przeniesiona do tego miasta, które stało się ich nowym patriarchatem.
pamflety Manichejskie były nadal w obiegu w języku greckim w IX wieku w bizantyjskim Konstantynopolu, jak patriarcha Focjusz podsumowuje i omawia jeden, który przeczytał Agapiusz w swojej bibliotece.,
późniejsze ruchy związane z Manicheizmem
w średniowieczu pojawiło się kilka ruchów, które zostały zbiorowo określone jako „Manicheańskie” przez Kościół katolicki i prześladowane jako chrześcijańskie herezje poprzez ustanowienie w 1184 Inkwizycji. Należały do nich kościoły katarskie Europy Zachodniej. Innymi grupami określanymi czasem jako „neo-Manichejczycy” były ruch Paulicki, który powstał w Armenii i Bogomilowie w Bułgarii., Przykładem takiego użycia może być wydanie łacińskiego tekstu katarskiego, Liber de duobus principiis( Księga dwóch zasad), który został opisany przez wydawców jako „Neo-Manichejski”. Ponieważ w pismach tych nie ma mitologii Manichaejskiej ani terminologii kościelnej, wśród historyków doszło do sporu, czy grupy te były potomkami Manichaeizmu.
obecnie
niektóre miejsca zachowały się w Xinjiang i Fujian w Chinach., Świątynia Cao ' An jest jedyną w pełni nienaruszoną budowlą manichejską, w latach 256-257, choć później związała się z buddyzmem. Kilka małych grup twierdzi, że nadal praktykuje tę wiarę.