internetowa Encyklopedia Filozofii (Polski)

brytyjski filozof i socjolog Herbert Spencer był ważną postacią w życiu intelektualnym epoki wiktoriańskiej. Był jednym z głównych zwolenników teorii ewolucji w połowie XIX wieku, a jego reputacja w tym czasie dorównywała Karolowi Darwinowi. Spencer był początkowo najbardziej znany z rozwijania i stosowania teorii ewolucji do filozofii, psychologii i badań nad społeczeństwem — co nazwał swoją „filozofią syntetyczną” (zobacz jego System filozofii syntetycznej, 1862-93)., Dziś jednak jest zwykle pamiętany w kręgach filozoficznych za swoją myśl polityczną, przede wszystkim za obronę praw natury i krytykę utylitarnego pozytywizmu, a jego poglądy były przywoływane przez „libertariańskich” myślicieli, takich jak Robert Nozick.

spis treści

1. życie
2. metoda
3. natura ludzka
4. Religia
5. filozofia moralna
6. filozofia polityczna
7. ocena
8. źródła pierwotne
9. źródła wtórne

1., Życie

Spencer urodził się w Derby w Anglii 27 kwietnia 1820 roku, jako najstarszy z dziewięciorga dzieci, ale jedyny, który przeżył dzieciństwo. Był produktem niezdyscyplinowanej, w dużej mierze Nieformalnej Edukacji. Jego ojciec, George, był nauczycielem w szkole, ale niekonwencjonalnym człowiekiem, a rodzina Spencera była Metodystycznymi „dysydentami”, cieszącymi się sympatią kwakrów. Od najmłodszych lat Herbert był pod silnym wpływem indywidualizmu i antyestablishmentowych i antyklerykalnych poglądów ojca, a także Benthamowskich radykalnych poglądów wuja Thomasa., W rzeczywistości wczesne lata Spencera wykazywały duży opór wobec władzy i niezależności.

Spencer był osobą o eklektycznych zainteresowaniach, z wykształcenia był inżynierem budownictwa kolejowego, ale w wieku 20 lat zajął się dziennikarstwem i pisarstwem politycznym. Początkowo był orędownikiem wielu przyczyn filozoficznego radykalizmu, a niektóre jego idee (np. definicja „dobra” i ” zła „pod względem ich przyjemnych lub bolesnych konsekwencji oraz przyjęcie przez niego wersji „Zasady największego szczęścia”) wykazują podobieństwa do utylitaryzmu.,

w latach 1848-1853 Spencer pracował jako pisarz i subeditor dla The Economist financial weekly, w wyniku czego zetknął się z wieloma politycznymi kontrowersjami, takimi jak George Henry Lewes, Thomas Carlyle, przyszły kochanek Lewesa George Eliot (Mary Ann Evans )–z którym Spencer miał długie (choć czysto intelektualne) stowarzyszenie–i T. H. Huxley (1825-1895). Pomimo różnorodności opinii, na które był narażony, niekwestionowane zaufanie Spencera do własnych poglądów łączyło się z uporem i odmową czytania autorów, z którymi się nie zgadzał.,

w swoich wczesnych pismach Spencer bronił wielu radykalnych przyczyn– zwłaszcza nacjonalizacji gruntów, stopnia, w jakim Ekonomia powinna odzwierciedlać politykę laissez-faire oraz miejsce i rolę kobiet w społeczeństwie-chociaż porzucił większość tych przyczyn później w swoim życiu.

w 1851 roku ukazała się pierwsza książka Spencera, „Social Statics, or the Conditions Essential to Human Happiness”. („Statyka społeczna” –termin zapożyczony od Auguste 'a Comte' a–dotyczy warunków ładu społecznego i był wstępem do badania postępu i ewolucji człowieka-tj. ” dynamika społeczna.,”) W pracy tej Spencer przedstawia opis rozwoju ludzkiej wolności i obrony swobód indywidualnych, oparty na (Lamarckijskiej) teorii ewolucyjnej.

Po śmierci wuja Thomasa, w 1853 roku, Spencer otrzymał niewielki spadek, który pozwolił mu poświęcić się pisaniu bez konieczności regularnego zatrudnienia.

w 1855 roku Spencer opublikował swoją drugą książkę, The Principles of Psychology. Podobnie jak w statyce Społecznej, Spencer widział Benthama i Milla jako główne cele, choć w obecnej pracy skupił się na krytyce asocjacjonizmu tego ostatniego., (Spencer później zrewidował tę pracę, a Mill uszanował niektóre argumenty Spencera.) Zasady psychologii były jednak znacznie mniej skuteczne niż statyka społeczna i mniej więcej w tym czasie Spencer zaczął doświadczać poważnych (głównie psychicznych) problemów zdrowotnych, które dotykały go do końca życia. To skłoniło go do poszukiwania Prywatności i coraz częściej unikał pojawiania się publicznie., Chociaż z powodu złego stanu zdrowia mógł pisać tylko kilka godzin dziennie, rozpoczął Długi Projekt-dziewięciotomowy System syntetycznej filozofii (1862-93) – który dostarczył systematycznego opisu jego poglądów w dziedzinie biologii, socjologii, etyki i Polityki. Ta „syntetyczna filozofia” zgromadziła szeroki zakres danych z różnych nauk przyrodniczych i społecznych i zorganizowała je zgodnie z podstawowymi zasadami jego teorii ewolucji.,

syntetyczna Filozofia Spencera była początkowo dostępna tylko w prywatnej prenumeracie, ale był również współpracownikiem wiodących intelektualnych czasopism i gazet swoich czasów. Jego sława rosła wraz z jego publikacjami i zaliczał się do jego wielbicieli zarówno radykalnych myślicieli, jak i wybitnych naukowców, w tym Johna Stuarta Milla i fizyka Johna Tyndalla. Na przykład w latach 60. i 70. wpływ teorii ewolucyjnej Spencera był na równi z wpływem Karola Darwina.,

w 1883 roku Spencer został wybrany członkiem korespondentem sekcji filozoficznej Francuskiej Akademii Nauk Moralnych i politycznych. Jego praca była również szczególnie wpływowa w Stanach Zjednoczonych, gdzie jego książka, The Study of Sociology, był w centrum kontrowersji (1879-80) na Uniwersytecie Yale między profesorem, William Graham Sumner, a prezydentem Uniwersytetu, Noah Porter. Wpływ Spencera rozciągnął się na wyższe eszele amerykańskiego społeczeństwa i twierdzono, że w 1896 roku „trzech sędziów Sądu Najwyższego zostało ogłoszonych „Spencerianami”.,”Jego reputacja była szczytowa w latach 70. i na początku lat 80., a w 1902 roku został nominowany do Literackiej Nagrody Nobla. Spencer odmówił jednak większości zaszczytów, jakie otrzymał.

stan zdrowia Spencera znacznie się pogorszył w ostatnich dwóch dekadach jego życia i zmarł we względnym odosobnieniu, po długiej chorobie, 8 grudnia 1903 roku.

w ciągu jego życia sprzedano około miliona egzemplarzy jego książek, jego prace zostały przetłumaczone na francuski, niemiecki, hiszpański, włoski i rosyjski, a jego idee były popularne w wielu innych krajach, takich jak Polska (np.,, dzięki twórczości pozytywisty Władysława Kozłowskiego). Jednak pod koniec życia jego poglądy polityczne nie były już tak popularne, jak kiedyś, a dominujące prądy w liberalizmie pozwoliły na bardziej interwencjonistyczne Państwo.

2. Metoda

metoda Spencera jest, ogólnie rzecz biorąc, naukowa i empiryczna, a duży wpływ na nią miał Pozytywizm Auguste Comte., Ze względu na empiryczny charakter wiedzy naukowej i ze względu na swoje przekonanie, że to, co jest znane–życie biologiczne–jest w procesie ewolucji, Spencer uważał, że wiedza podlega zmianom. Tak więc Spencer pisze: „w nauce ważne jest, aby modyfikować i zmieniać swoje idee w miarę postępu nauki.”Ponieważ wiedza naukowa była przede wszystkim empiryczna, jednak to, co nie było „dostrzegalne” i nie mogło być empirycznie Przetestowane, nie mogło być znane. (Ten nacisk na to, co znane jako postrzegalne, skłonił krytyków do zarzucenia, że Spencer nie odróżnia postrzegania i poczęcia.,) Mimo to Spencer nie był sceptykiem.

metoda Spencera była również syntetyczna. Celem każdej nauki lub dziedziny badań było gromadzenie danych i czerpanie z tych zjawisk podstawowych zasad lub praw lub „sił”, które je doprowadziły. W zakresie, w jakim takie zasady były zgodne z wynikami dociekań lub eksperymentów w innych naukach, można było mieć wyjaśnienia o wysokim stopniu pewności., W ten sposób Spencer starał się pokazać, w jaki sposób dowody i wnioski każdej z nauk są istotne dla wniosków innych i mają na nie istotny wpływ.

3. Natura ludzka

w pierwszym tomie systemu filozofii syntetycznej, zatytułowanym pierwsze zasady (1862), Spencer argumentował, że wszystkie zjawiska można wyjaśnić w kategoriach długiego procesu ewolucji rzeczy., Ta „zasada ciągłości” polegała na tym, że organizmy jednorodne są niestabilne, że organizmy rozwijają się od prostych do bardziej złożonych i heterogenicznych form i że taka ewolucja stanowi normę postępu. Ten opis ewolucji dostarczył kompletnej i „z góry określonej” struktury dla rodzaju zmienności odnotowanej przez Darwina–i Darwin szacunek dla Spencera był znaczący.

Ale choć Spencer uważał, że postęp jest koniecznością, był „konieczny” tylko ogólnie i nie ma elementu teleologicznego w jego relacji z tego procesu., W rzeczywistości to Spencer, a nie Darwin, ukuł zwrot „przetrwanie najsilniejszych”, chociaż Darwin użył tego wyrażenia w późniejszych wydaniach pochodzenia gatunków. (Pogląd ten był zarówno niejednoznaczny – bo nie było jasne, czy ktoś miał na myśli „najsilniejszego” osobnika lub gatunku–i daleki od uniwersalizmu był czymś, co obie postacie jednak nie poruszyły.)

zrozumienie ewolucji przez Spencera zawierało Lamarcką teorię dziedziczenia cech nabytych i podkreślało bezpośredni wpływ czynników zewnętrznych na rozwój organizmu., Zaprzeczył (jak twierdził Darwin), że ewolucja opiera się na cechach i rozwoju samego organizmu oraz na prostej zasadzie doboru naturalnego.

Spencer twierdził, że ma dowody na to ewolucyjne konto z badania biologii (patrz Zasady Biologii, 2 vols. ). Argumentował, że istnieje stopniowa specjalizacja rzeczy-począwszy od organizmów biologicznych-w kierunku samowystarczalności i indywiduacji., Ponieważ można powiedzieć, że natura ludzka poprawia się i zmienia, trzeba było odrzucić naukowe–w tym moralne i polityczne– poglądy, które opierały się na założeniu stabilnej natury ludzkiej (takiej jak zakładana przez wielu utylitarystów). „Natura ludzka” była po prostu „zbiorem ludzkich instynktów i uczuć”, które z czasem przystosowywały się do egzystencji społecznej. Spencer nadal uznawał znaczenie rozumienia jednostek w kategoriach „całości”, której były „częściami”, ale te części były wzajemnie zależne, a nie podporządkowane organizmowi jako całości., Mieli tożsamość i wartość, od której zależała całość-w przeciwieństwie do tego, co uważał Spencer, którą przedstawiał Hobbes.

Dla Spencera życie ludzkie było nie tylko kontinuum, ale także kulminacją długiego procesu ewolucji. Mimo że pozwalał na równoległy rozwój umysłu i ciała, nie redukując tego pierwszego do tego drugiego, był przeciwny dualizmowi, a jego rachunek umysłu i funkcjonowania centralnego układu nerwowego i mózgu był mechanistyczny.,

chociaż tym , co charakteryzowało rozwój organizmów, była „tendencja do indywiduacji” (statyka społeczna, s. 436), wiązało się to z naturalną skłonnością istot do dążenia do tego, co chroniłoby ich życie. Kiedy bada się ludzi, ta naturalna skłonność znalazła odzwierciedlenie w charakterystyce racjonalnego interesu własnego. W rzeczywistości ta tendencja do dążenia do własnych indywidualnych interesów jest taka, że przynajmniej w prymitywnych społeczeństwach Spencer uważał, że głównym czynnikiem motywującym spotykanie się ludzi jest groźba przemocy i wojny.,

paradoksalnie, być może, Spencer miał „organiczny” pogląd na społeczeństwo. Zaczynając od cech poszczególnych Bytów, można by wydedukować, wykorzystując prawa natury, co promowałoby lub zapewniało życie i ludzkie szczęście. Uważał, że życie społeczne jest przedłużeniem życia ciała naturalnego i że „organizmy” społeczne odzwierciedlają te same (Lamarckie) Zasady lub prawa ewolucyjne, co byty biologiczne. Istnienie takich „praw” stanowi zatem podstawę dla nauki moralnej i dla określenia, jak jednostki powinny działać i co stanowiłoby ludzkie szczęście.

4., Religia

w wyniku jego poglądu, że wiedza o zjawiskach wymaga empirycznej demonstracji, Spencer twierdził, że nie możemy poznać natury rzeczywistości samej w sobie i że istnieje coś, co jest zasadniczo ” niepoznawalne.”(Obejmowało to pełną wiedzę o naturze przestrzeni, czasu, siły, ruchu i substancji.)

ponieważ, jak twierdził Spencer, nie możemy wiedzieć niczego nie empirycznego, nie możemy wiedzieć, czy istnieje Bóg lub jaki może być jego charakter., Chociaż Spencer był surowym krytykiem religii oraz doktryny i praktyki religijnej – będących odpowiednimi przedmiotami empirycznych badań i oceny–jego ogólne stanowisko w sprawie religii było agnostyczne. Teizm, jak twierdził, nie może być przyjęty, ponieważ nie ma środków, aby zdobyć wiedzę o boskości i nie ma sposobu, aby ją wypróbować. Ale chociaż nie możemy wiedzieć, czy przekonania religijne są prawdziwe, nie możemy też wiedzieć, że (fundamentalne) przekonania religijne są fałszywe.

5., Filozofia moralna

Spencer widział życie ludzkie w kontinuum, ale także jako kulminację długiego procesu ewolucji i uważał, że społeczeństwo ludzkie odzwierciedla te same zasady ewolucyjne, co organizmy biologiczne w ich rozwoju. Uważał, że społeczeństwo i instytucje społeczne, takie jak gospodarka, mogą funkcjonować bez zewnętrznej kontroli, tak jak układ trawienny czy niższy organizm (choć argumentując to, Spencer nie dostrzegł podstawowych różnic między „wyższym” i „niższym” poziomem organizacji społecznej)., Dla Spencera cały rozwój naturalny i społeczny odzwierciedlał „powszechność prawa”. Począwszy od „praw życia”, warunków egzystencji społecznej i uznania życia za podstawową wartość, nauka moralna może wywnioskować, jakie prawa promują życie i wytwarzają szczęście. Etyka Spencera i filozofia polityczna zależą zatem od teorii „prawa naturalnego” i to właśnie z tego powodu, jak utrzymywał, teoria ewolucyjna mogłaby stanowić podstawę dla kompleksowej teorii politycznej, a nawet filozoficznej.,

biorąc pod uwagę różnice w temperamencie i charakterze jednostek, Spencer uznał , że istnieją różnice w tym, na czym konkretnie polega szczęście (statyka społeczna, S. 5). Ogólnie rzecz biorąc, „szczęście” jest nadwyżką przyjemności nad bólem, a „dobro” jest tym, co przyczynia się do życia i rozwoju organizmu, lub–co jest tym samym–co dostarcza tej nadwyżki przyjemności nad bólem., Szczęście odzwierciedla zatem całkowite przystosowanie indywidualnego organizmu do jego środowiska–innymi słowy, „szczęście” jest tym, czego jednostka ludzka naturalnie poszukuje.

aby człowiek mógł się rozwijać i rozwijać, Spencer uważał, że musi być jak najmniej sztucznych ograniczeń, a to przede wszystkim wolność, którą on, contra Bentham, postrzegał jako promującą ludzkie szczęście. Podczas gdy postęp był nieuniknioną cechą ewolucji, było to coś, co można osiągnąć tylko poprzez swobodne wykonywanie ludzkich zdolności (patrz statyka społeczna).,

społeczeństwo jest jednak (z definicji) zbiorem jednostek, a zmiana w społeczeństwie może nastąpić tylko wtedy, gdy poszczególni członkowie tego społeczeństwa zmienili się i rozwinęli (the Study of Sociology, S. 366-367). Jednostki są więc „pierwotne”, rozwój indywidualny był „egoistyczny”, a skojarzenia z innymi w dużej mierze instrumentalne i umowne.,

mimo to Spencer uważał, że istoty ludzkie wykazują naturalną sympatię i troskę o siebie nawzajem; istnieje wspólny charakter i wspólne interesy między istotami ludzkimi, które ostatecznie uznają za niezbędne nie tylko dla ogólnego, ale i indywidualnego rozwoju. (Odzwierciedla to w pewnym stopniu organizm Spencera.) Niemniej Spencer uważał, że „altruizm” i współczucie poza jednostką rodzinną były uczuciami, które pojawiły się dopiero niedawno w ludziach.,

Spencer utrzymywał, że istnieje naturalny mechanizm– „wrodzony zmysł moralny” – w istotach ludzkich, dzięki któremu dochodzą do pewnych intuicji moralnych i z których można wydedukować prawa postępowania (zasady etyki, I , s. 26). Można więc powiedzieć, że Spencer posiadał rodzaj „teorii sensu moralnego” (statyka społeczna, s. 23, 19). (Później w swoim życiu Spencer opisał te „zasady” moralnego zmysłu i sympatii jako ” nagromadzone skutki instynktownych lub odziedziczonych doświadczeń.,”) Taki mechanizm odczuwania moralnego był, zdaniem Spencera, manifestacją jego ogólnej idei ” wytrwałości siły.”Ponieważ ta trwałość siły była zasadą Natury i nie mogła być stworzona sztucznie, Spencer uważał, że żadne państwo ani rząd nie może promować uczuć moralnych bardziej niż może promować istnienie siły fizycznej. Ale podczas gdy Spencer twierdził, że wolność jest mocą do robienia tego, czego się pragnie, twierdził również, że to, czego się pragnie i chce, jest całkowicie zdeterminowane przez „nieskończoność wcześniejszych doświadczeń” (the Principles of Psychology, S. 500-502.,) Spencer postrzegał tę analizę etyki jako kulminację „Etyki absolutnej”, której standardem było wytwarzanie czystej przyjemności–i utrzymywał, że zastosowanie tej normy przyniesie, o ile to możliwe, największą ilość przyjemności nad bólem w dłuższej perspektywie.

poglądy Spencera zostały odrzucone przez Milla i Hartleya. Ich głównym zarzutem było to, że rachunek Spencera o naturalnych „pragnieniach” był niewystarczający, ponieważ nie dostarczył żadnego powodu, dla którego ktoś powinien mieć uczucia lub preferencje, które zrobił.

etyka Spencera jest jednak czymś więcej., W miarę jak jednostki stają się coraz bardziej świadome swojej indywidualności, stają się również świadome indywidualności innych, a tym samym prawa równej wolności. Ta „pierwsza zasada” jest taka, że „każdy człowiek ma wolność do czynienia wszystkiego, co chce, pod warunkiem, że nie narusza jednakowej wolności każdego innego człowieka” (statyka społeczna, s. 103). „Zmysł moralny” doprowadził więc do uznania istnienia praw jednostki, a w pismach Spencera można zidentyfikować szczepy etyki opartej na prawach.,

poglądy Spencera wyraźnie odzwierciedlają fundamentalną etykę „egoistyczną”, ale uważał, że racjonalni egoiści, dążąc do własnego interesu, nie będą ze sobą sprzeczne. Jednak troska o kogoś, kto nie ma bezpośredniego związku z samym sobą–na przykład wspieranie ONZ – i niedostatecznie zatrudniony-nie tylko nie leży w własnym interesie, ale zachęca do lenistwa i działa przeciwko ewolucji. Przynajmniej w tym sensie niesprawiedliwość społeczna została wyjaśniona, jeśli nie uzasadniona, przez zasady ewolucyjne.

6., Filozofia polityczna

pomimo egoizmu i indywidualizmu Spencer uważał, że życie we Wspólnocie jest ważne. Ponieważ relacja Części do siebie była wzajemną zależnością, a ze względu na priorytet „części” jednostki do kolektywu, społeczeństwo nie mogło robić lub być niczym innym niż sumą swoich jednostek. Pogląd ten jest widoczny nie tylko w jego pierwszym znaczącym wkładzie do filozofii politycznej, statyki społecznej, ale także w jego późniejszych esejach-niektóre z nich pojawiają się w późniejszych wydaniach człowiek kontra Państwo.,

Jak wspomniano wcześniej, Spencer miał „organiczny” pogląd na społeczeństwo, jednak, jak również wspomniano powyżej, twierdził, że naturalny wzrost organizmu wymaga „wolności” –co pozwoliło mu (filozoficznie) uzasadnić indywidualizm i bronić istnienia indywidualnych praw człowieka. Ze względu na swoje zaangażowanie w „prawo równej wolności” i jego pogląd, że prawo i państwo z konieczności ingerują w niego, nalegał na szeroko zakrojoną politykę laissez faire., Zdaniem Spencera 'wolność '” należy mierzyć nie przez naturę rządowej machiny, pod którą żyje, ale przez względną niedostatek ograniczeń, które na niego nakłada „(człowiek kontra Państwo , s. 19); prawdziwy liberał stara się uchylić te prawa, które zmuszają i ograniczają jednostki do robienia tego, co uznają za stosowne. Spencer podążał więc za wcześniejszym liberalizmem, utrzymując, że prawo jest ograniczeniem wolności i że ograniczenie wolności samo w sobie jest złe i uzasadnione tylko wtedy, gdy jest konieczne dla zachowania wolności., Jedyną funkcją rządu miała być policja i ochrona praw jednostki. Spencer utrzymywał, że Edukacja, Religia, gospodarka i opieka nad chorymi lub ubogimi nie powinny być podejmowane przez państwo.

Prawo i władza publiczna mają zatem za cel ogólny wymiar sprawiedliwości (zrównany z wolnością i ochroną praw). Kwestie te stały się przedmiotem późniejszych prac Spencera w filozofii politycznej, a zwłaszcza w „człowiek kontra Państwo”., Spencer kontrastuje tu wczesny, klasyczny liberalizm z liberalizmem XIX wieku, argumentując, że to ten ostatni, a nie ten pierwszy, był „nowym Toryzmem”–wrogiem indywidualnego postępu i wolności. Również tutaj Spencer rozwija argument na rzecz twierdzenia, że jednostki mają prawa, oparte na „prawie życia”., (Co ciekawe, Spencer przyznaje, że prawa nie są z natury moralne, ale stają się tak tylko przez uznanie, że aby były wiążące dla innych, prawa innych muszą być wiążące dla siebie–innymi słowy, jest to konsekwencja ” prawa równej wolności.”) Doszedł do wniosku ,że wszyscy mają podstawowe prawa do wolności „na mocy swoich konstytucji” jako istoty ludzkie (statyka społeczna, s. 77) i że prawa takie są niezbędne dla postępu społecznego. , (Prawa te obejmowały prawo do życia, wolności, własności, wolności słowa, równych praw kobiet, powszechnego prawa wyborczego i prawa „do ignorowania państwa” –choć Spencer odwrócił się w niektórych z tych praw w swoich późniejszych pismach.) W ten sposób rozwijali się robotnicy-ci o charakterze, ale bez zaangażowania w istniejące struktury, z wyjątkiem tych, które promowały taki przemysł (a zatem nie religię czy instytucje patriotyczne). Niemniej jednak, wszystkie pracowite jednostki, Spencer wierzył, skończy się w fundamentalnej zgodzie.,

nic więc dziwnego, Spencer utrzymywał, że argumenty wczesnych utylitarystów dotyczące uzasadnienia prawa i władzy oraz pochodzenia praw były błędne. Odrzucał także utylitaryzm i jego model sprawiedliwości dystrybutywnej, ponieważ uważał, że opiera się on na egalitaryzmie, który ignoruje pustynność i, bardziej fundamentalnie, biologiczną potrzebę i efektywność., Spencer utrzymywał ponadto, że utylitarny rachunek prawa i państwa jest również niespójny—milcząco zakłada istnienie roszczeń lub praw, które mają zarówno moralną, jak i prawną wagę niezależnie od prawa pozytywnego. I wreszcie, Spencer argumentuje również przeciwko rządowi parlamentarnemu, przedstawicielskiemu, uznając go za przejawiający wirtualne „boskie prawo” – tzn. twierdząc, że ” większość w Zgromadzeniu ma władzę, która nie ma granic.,”Spencer utrzymywał, że działania rządu wymagają nie tylko indywidualnej zgody, ale że model stowarzyszenia politycznego powinien być modelem „spółki akcyjnej”, w której „dyrektorzy” nigdy nie mogą działać dla określonego dobra, z wyjątkiem wyraźnych życzeń jej „akcjonariuszy”. Kiedy parlamenty próbują zrobić coś więcej niż tylko chronić prawa swoich obywateli, na przykład „narzucając” koncepcję dobra–czy to tylko mniejszościom–Spencer zasugerował, że nie różnią się one od tyranii.

7., Ocena

Spencer był często oskarżany o niekonsekwencję; można znaleźć różnice w jego konkluzjach dotyczących nacjonalizacji i reform ziemi, praw dzieci i rozszerzenia praw wyborczych na kobiety, a także roli rządu. Co więcej, w ostatnich badaniach teorii Sprawiedliwości Społecznej Spencera toczy się debata, czy sprawiedliwość opiera się przede wszystkim na pustyni czy na uprawnieniach, czy „prawo równości wolności” jest imperatywem moralnym czy opisowym prawem naturalnym, czy prawo równości wolności opiera się na prawach, użyteczności, czy ostatecznie na „sensie moralnym”., Niemniej jednak, praca Spencera była często postrzegana jako wzór dla późniejszych „libertariańskich” myślicieli, takich jak Robert Nozick, i nadal jest czytana-i jest często przywoływana–przez „Libertarian” w kwestiach dotyczących funkcji rządu i fundamentalnego charakteru praw jednostki.

8. Bibliografia i dalsze czytanie

a. źródła pierwotne

b. źródła wtórne

• Andreski, S. Herbert Spencer: Structure, Function and Evolution. Londyn, 1972.
• (red.)) Życie i listy Herberta Spencera. Warszawa, 1908.
• Gray, T. S., The Political Philosophy of Herbert Spencer, Aldershot: Avebury, 1996.
• Jones, G. Social darwinizm and English Thought: the Interaction between Biological and Social Theory. Brighton, 1980.
• Kennedy, James G. Herbert Spencer. Boston: Twayne Publishers, 1978.
• Miller, David. Sprawiedliwość Społeczna. Oxford: Clarendon Press, 1976. Ch. 6
• Paxton, n. L. George Eliot i Herbert Spencer: feminizm, ewolucjonizm i rekonstrukcja płci. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1991.
• Peel, J. D. Y. Herbert Spencer: Ewolucja socjologa. Londyn, 1971.,
• Ritchie, David G. The Principles of State Interference: Four Essays on the Political Philosophy of Herbert Spencer, J. S. Mill and T. H. Green. Londyn: Swan Sonnenschein, 1891.
• Taylor, M. W. Men versus the State: Herbert Spencer and late Victorian Liberalism. Oxford: Oxford University Press, 1992.
• Myśli społeczno-politycznej Herberta Spencera. Nowy Jork: Oxford, 1978.