Historia
zanim starożytny reformator religijny Zaratustra (grecka nazwa Zoroaster) zyskał wpływy w regionie w VI wieku p. n. e., Irańczycy mieli politeistyczną religię, a Mitra była najważniejszym z ich bogów. Przede wszystkim był bogiem umowy i wzajemnych zobowiązań. W XV wieku p. n. e.w tablicy klinowej, która zawiera traktat między Hetytami a Mitanni, Mitra jest przywoływana jako Bóg przysięgi., Ponadto w niektórych indyjskich tekstach wedyjskich Bóg Mitra (Indyjska forma Mitry) pojawia się zarówno jako „przyjaciel”, jak i „kontrakt.”Słowo mitra można przetłumaczyć w dowolny sposób, ponieważ umowy i wzajemne zobowiązania zaprzyjaźniają się. Krótko mówiąc, Mitra może oznaczać każdy rodzaj komunikacji międzyludzkiej i wszystko, co ustanawia dobre relacje między ludźmi. Mithra był nazywany mediatorem. Mitra był także bogiem słońca, świecącego światła, które ogląda wszystko i dlatego był przywoływany w przysięgach. Grecy i Rzymianie uważali Mitrę za boga słońca. Prawdopodobnie był także bogiem królów., Był bogiem wzajemnych zobowiązań między królem a jego wojownikami, a więc bogiem wojny. Był także bogiem sprawiedliwości, która była gwarantowana przez króla. Ilekroć ludzie przestrzegali sprawiedliwości i umowy, czcili Mitrę.
najważniejszą ceremonią Mitraicką było poświęcenie byka. Poglądy są podzielone co do tego, czy ceremonia ta była przed Zoroastriańska, czy nie. Zaratustra potępił poświęcenie byka, więc wydaje się prawdopodobne, że ceremonia była częścią starego pogaństwa irańskiego., Ten wniosek jest potwierdzony przez indyjski tekst, w którym Mitra niechętnie uczestniczy w ofierze Boga o imieniu Soma, który często pojawia się w kształcie białego byka lub księżyca. Na rzymskich pomnikach Mitra niechętnie poświęca białego byka, który następnie zostaje przekształcony w księżyc. Ta szczegółowa paralela zdaje się dowodzić, że ofiara musiała być przed Zoroastriańska. Umowa i ofiara są ze sobą powiązane, ponieważ traktaty w starożytności były usankcjonowane wspólnym posiłkiem.,
począwszy od Dariusza Wielkiego (522-486 p. n. e.), królowie perscy z dynastii Achemenidów byli Zoroastryjczykami. Dariusz i jego następcy nie zamierzali jednak stwarzać trudności politycznych, próbując wykorzenić dawne wierzenia, wciąż bliskie sercu wielu szlachciców. W ten sposób religia Zaratustry została stopniowo skażona elementami starego, politeistycznego kultu. Hymny (Jasztów) zostały skomponowane na cześć starych bogów., Istnieje Yasht poświęcony mitrze, w którym Bóg przedstawiony jest jako wszechogarniający Bóg niebiańskiego światła, strażnik przysięgi, obrońca Sprawiedliwych na tym i następnym świecie, a przede wszystkim jako arcykapłan mocy zła i ciemności-stąd Bóg bitew i zwycięstwa.
w mieszanej religii późnego okresu Achemenidów, jednak aspekty Zoroastryjskie wyraźnie dominują nad aspektami pogańskimi., Ofiara byka, brzydzona przez każdego Zoroastrianina, nigdy nie jest wspominana. Kiedy Aleksander Wielki podbił Imperium perskie około 330 roku p. n. e., stara struktura społeczeństwa wydaje się całkowicie załamać, a o kulcie Mitry w Persji nie słychać już więcej.
miejscowi arystokraci w zachodniej części dawnego imperium perskiego zachowali swoje oddanie mitrze. Królowie i szlachta z pogranicza grecko-rzymskiego i irańskiego nadal go czcili., Kiedy Tiridates z Armenii uznał rzymskiego cesarza Nerona za swojego Najwyższego Pana, odprawił mitraicką ceremonię, wskazując, że Bóg umowy i przyjaźni ustanowił dobre stosunki między Ormianami a potężnymi Rzymianami. Królowie Commagene (Południowo-Wschodnia Turcja) czcili Mitrę. Mitradates VI z Pontu mógł być czcicielem Boga, a jego sojusznicy, Piraci Cylicyjscy, są znani z odprawiania ceremonii Mitraickich (67 p. n. e.)., Kult Mitry nigdy jednak nie stał się popularny w świecie greckim, ponieważ Grecy nigdy nie zapomnieli, że Mitra był Bogiem ich wrogów Persów.
niewiele wiadomo o perskim Bogu w świecie rzymskim aż do początku II wieku, ale od roku 136 n. e.istnieją setki inskrypcji poświęconych mitrze. To odnowienie zainteresowania nie jest łatwe do wyjaśnienia. Najbardziej prawdopodobną hipotezą wydaje się być to, że Mitraizm Rzymski był praktycznie nowym tworem, stworzonym przez religijnego geniusza, który mógł żyć aż do ok., 100 r.n. e. i który dał starym tradycyjnym obrzędom perskim nową platońską interpretację, która umożliwiła Mitraizmowi akceptację dla świata rzymskiego.
Mitraizm Rzymski, podobnie jak Mitraizm irański, był religią lojalności wobec króla. Wydaje się, że był zachęcany przez cesarzy, zwłaszcza Kommodusa (180-192), Septymiusza Sewera (193-211) i Karakalli (211-217)., Większość zwolenników Mitry znanych nam z inskrypcji to żołnierze zarówno niskiej, jak i wysokiej rangi, urzędnicy w służbie cesarza, cesarscy niewolnicy i wyzwoleńcy (którzy często byli bardzo wpływowymi ludźmi) – osoby, które prawdopodobnie wiedziały, który Bóg doprowadzi ich do szybkiej promocji.
sanktuaria Mitry i dedykacje do Mitry są liczne w Rzymie i Ostii, wzdłuż granicy wojskowej, w Wielkiej Brytanii, a także nad Renem, Dunajem i Eufratem., Niewiele dedykacji znajduje się w spokojnych prowincjach; gdy tak się dzieje, dedykatorem jest zwykle gubernator prowincji lub urzędnik Cesarski. W ciągu kilku pokoleń świat Rzymski całkowicie zasymilował perskiego Boga. Kiedy Dioklecjan podjął próbę odnowy Państwa i religii rzymskiej, nie zapomniał o mitrze. W 307 r.n. e., w dedykacji z Carnuntum (nad Dunajem, niedaleko Wiednia), Dioklecjan i jego koledzy poświęcili ołtarz mitrze jako patronowi ich imperium (fautori imperii sui).,
ale w 312 Konstantyn wygrał bitwę pod Milwińskim mostem Pod znakiem krzyża. Od razu ustały dedykacje dla Mitry, mimo że nie było natychmiastowego publicznego zakazania ceremonii Mitry. Wydaje się, że kult upadł dość nagle, gdy cesarska łaska przestała być u Mitraistów. Dedykacje do Mitry pojawiają się ponownie między około 357 A 387, ale tylko w Rzymie. Wszyscy wyznawcy wywodzili się ze starej pogańskiej arystokracji miasta Rzymu, który w tym okresie był w otwartej opozycji do nowego cesarza chrześcijańskiego w Konstantynopolu., W tych inskrypcjach Mitra jest jednak tylko jednym z wielu tradycyjnych pogańskich bogów. Misteria Mitraickie stopniowo zanikały na długo wcześniej. A kiedy Rzymska opozycja została pokonana, Kult pogański został całkowicie stłumiony.